Ấn định thuế – một thuật ngữ khá xa lạ với những bạn mới vào nghề, nhưng lại rất quen với những bạn đã từng trải qua ít nhất một lần quyết toán thuế. Nó có thể là nỗi kinh hoàng với những bạn mà số tiền thuế bị truy thu quá cao.
Trước hết chúng ta phải hiểu ấn định thuế là gì?
Không có khái niệm cụ thể mà chỉ có các trường hợp bị ấn định thuế được hướng dẫn trong văn bản quản lý thuế. Nhưng nôm na chúng ta có thể hiểu thế này. Ấn định thuế là việc doanh nghiệp sẽ phải thực hiện nghĩa vụ thuế theo một con số nhất định nào đó mà cơ quan thuế đã đưa ra, trên cơ sở thanh tra, kiểm tra thuế tại doanh nghiệp.
Căn cứ pháp luật về quản lý thuế – luật số 78/2006/QH11. Việc ấn định thuế được quy định tại điều 36, 37, 38 và 39 của luật này, theo đó có các trường hợp sau:
1. Ấn định thuế đối với người nộp thuế nộp thuế theo phương pháp kê khai trong trường hợp vi phạm pháp luật về thuế
2. Ấn định theo hình thức khoán thuế (thuế khoán) đối với:
- Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ chế độ kế toán, hoá đơn, chứng từ;
- Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh không có đăng ký kinh doanh, không đăng ký thuế.
3. Ấn định thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu.
Ấn định thuế
Ở đây chúng ta không đề cập đến trường hợp thuế khoán. Bởi đây không phải là trường hợp bị ấn định do sai sót. Cái kế toán chúng ta quan tâm nhiều là việc bị ấn định thuế do sai sót trong quá trình kê khai… Tức là trường hợp 1 và 3.
Các trường hợp bị ấn định thuế đối với người nộp thuế theo phương pháp kê khai
Căn cứ khoản 1 và 2 điều 25 thông tư 156/2013/TT-BTC ngày 06 tháng 11 năm 2013, hướng dẫn thi hành một số điều của nghị định 83/2013/NĐ-CP ngày 22/7/2013 của Chính phủ về quản lý thuế. (Nghị định 83/2013/NĐ-CP hướng dẫn thi hành luật số 78/2006/QH11).
Điều 25. Ấn định thuế đối với trường hợp người nộp thuế nộp thuế theo phương pháp kê khai vi phạm pháp luật thuế
1. Cơ quan thuế có quyền ấn định số tiền thuế phải nộp nếu người nộp thuế vi phạm trong các trường hợp sau:
a) Không đăng ký thuế theo quy định tại Điều 22 của Luật Quản lý thuế;
b) Không nộp hồ sơ khai thuế trong thời hạn 10 (mười) ngày, kể từ ngày hết thời hạn nộp hồ sơ khai thuế hoặc ngày hết thời hạn gia hạn nộp hồ sơ khai thuế theo quy định;
c) Không bổ sung hồ sơ khai thuế theo yêu cầu của cơ quan quản lý thuế hoặc đã bổ sung hồ sơ khai thuế nhưng không đầy đủ, trung thực, chính xác các căn cứ tính thuế để xác định số thuế phải nộp;
d) Không xuất trình tài liệu kế toán, hóa đơn, chứng từ và các tài liệu liên quan đến việc xác định các yếu tố làm căn cứ tính thuế khi đã hết thời hạn kiểm tra thuế, thanh tra thuế tại trụ sở của người nộp thuế;
đ) Trường hợp kiểm tra thuế, thanh tra thuế, có căn cứ chứng minh người nộp thuế hạch toán kế toán không đúng quy định, số liệu trên sổ kế toán không đầy đủ, không chính xác, trung thực dẫn đến không xác định đúng các yếu tố làm căn cứ tính số thuế phải nộp;
e) Có dấu hiệu bỏ trốn hoặc phát tán tài sản để không thực hiện nghĩa vụ thuế;
g) Đã nộp hồ sơ khai thuế cho cơ quan quản lý thuế nhưng không tự tính được số thuế phải nộp.
2. Ấn định thuế theo từng yếu tố liên quan đến việc xác định số thuế phải nộp
Người nộp thuế theo phương pháp kê khai bị ấn định từng yếu tố liên quan đến việc xác định số thuế phải nộp trong các trường hợp sau:
a) Trường hợp kiểm tra thuế, thanh tra thuế có căn cứ chứng minh người nộp thuế hạch toán kế toán không đúng quy định, số liệu trên sổ kế toán không đầy đủ, không chính xác, trung thực dẫn đến không xác định đúng các yếu tố làm căn cứ tính số thuế phải nộp trừ trường hợp bị ấn định số thuế phải nộp.
b) Qua kiểm tra hàng hoá mua vào, bán ra thấy người nộp thuế hạch toán giá trị hàng hoá mua vào, bán ra không theo giá thực tế thanh toán phù hợp với thị trường.
Căn cứ để ấn định lại số thuế phải nộp của doanh nghiệp?
Căn cứ khoản 4, điều 25 thông tư 156/2013/TT-BTC
4. Căn cứ ấn định thuế:
Cơ quan thuế ấn định thuế đối với người nộp thuế theo kê khai có vi phạm pháp luật thuế dựa vào một hoặc đồng thời các căn cứ sau:
a) Cơ sở dữ liệu của cơ quan thuế thu thập từ:
– Người nộp thuế khai báo với cơ quan thuế về doanh thu, chi phí, thu nhập, số thuế phải nộp trong các kỳ khai thuế trước.
– Tổ chức, cá nhân có liên quan đến người nộp thuế.
– Các cơ quan quản lý Nhà nước khác.
b) Các thông tin về:
b.1) Người nộp thuế kinh doanh cùng mặt hàng, ngành nghề, cùng qui mô tại địa phương. Trường hợp tại địa phương không có thông tin về mặt hàng, ngành nghề, qui mô của người nộp thuế thì lấy thông tin của người nộp thuế kinh doanh cùng mặt hàng, ngành nghề, cùng quy mô tại địa phương khác;
b.2) Số thuế phải nộp bình quân của một số cơ sở kinh doanh cùng ngành nghề, cùng mặt hàng tại địa phương. Trường hợp tại địa phương không có thông tin về một số cơ sở kinh doanh cùng ngành nghề, cùng mặt hàng của người nộp thuế thì lấy số thuế phải nộp bình quân của một số cơ sở kinh doanh cùng ngành nghề, cùng mặt hàng tại địa phương khác.
c) Tài liệu và kết quả kiểm tra, thanh tra còn hiệu lực.
Như vậy, nếu việc bạn khai sai dẫn đến vi phạm pháp luật về thuế (thiếu số thuế phải nộp, tăng số thuế được hoàn, tăng số thuế được khấu trừ…) thì đều có nguy cơ bị ấn định lại thuế
Việc ấn định thuế là có căn cứ rõ ràng, do vậy bạn không thể muốn làm gì thì làm. Nhiều bạn kế toán cố tình bán giá thấp, hay đẩy giá vốn cao lên, hay tăng định mức giá thành sản phẩm… nhằm mục đích giảm lãi, né thuế… nhưng nếu cơ quan thuế có đầy đủ bằng chứng và căn cứ theo những hướng dẫn trên thì việc doanh nghiệp bạn bị ấn định lại số thuế phải nộp là điều khó tránh khỏi. Do vậy khi làm kế toán yếu tố hợp lý cần được coi trọng.
Thực tế quyết toán thuế tại doanh nghiệp đã có những trường hợp bị ấn định lại và thực hiện truy thu hàng trăm triệu đồng, đến hàng tỷ đồng mà doanh nghiệp không thể nào giải trình được. Do vậy các bạn hết sức cẩn trọng và chú ý nhé.
Xem thêm thanh tra, kiểm tra thuế:
